Toshkent Beruniy institutida turk tarixining qo‘lyozma yodgorliklari

Baxt gilamlarda

Tuklarsiz gilamlar, masalan, gadjari, oq-enli va qiz-gilam, O‘zbekistonning boy madaniy an’analarini aks ettiruvchi noyob san’at turidir. Ushbu gilamlarni yaratadigan mohir hunarmand ayollar qadimiy texnikalar va ramzlardan foydalanishadi, bu har bir mahsulotni nafaqat go‘zal, balki chuqur ma’noga boy qiladi. Qanday ma’no? Bu yerda aytib o‘tamiz:

"Temuridskaya keramikasi Xitoy farfor san'atining bir qismi sifatida"

"Temuridlar keramika va Xitoy oq-ko'k farfori o'rta Osiyoda XV-XVI asrlarda sodir bo'lgan madaniy almashuvning muhim elementlarini tashkil etadi. Bular qayerdan boshlandi, bu yerda o'rganamiz:

ТОШКЕНТДА «ШАРҚ РЕНЕССАНСЛАРИ ФЕНОМЕНИ: САЛТАНАТЛАР, ДИНЛАР, ШАХСЛАР ВА ТАМАДДУНЛАР» МАДАНИЙ МЕРОС ҲАФТАЛИГИНИ ЎТКАЗИШГА ТАЙЁРГАРЛИК КЎРИЛМОҚДА

Жорий йилнинг 18-27 октябрь кунлари Ўзбекистон пойтахти халқаро маданий мулоқот марказига айланади. Тошкентда "Шарқ Ренессанслари феномени: салтанатлар, динлар, шахслар ва тамаддунлар" номли маданий мерос ҳафталиги ўтказилади. Ушбу тадбир доирасида конференциялар, семинарлар, форумлар, кўргазмалар ва тақдимотлар ташкил этилади. Тадбирда 100 дан ортиқ хорижий олим ва мутахассислар, жумладан, халқаро маданий ташкилотлар раҳбарлари, чет эл музей ва кутубхоналари бошқарувчилари иштирок этиши кутилмоқда. CNN ва Euronews телеканаллари ахборот йўналишида кўмаклашади.

Farg‘ona vodiysining "tillaqoshlari”

Farg‘ona vodiysi va Toshkent ayollarining manglay taqinchoqlari bu hududlar anʼanaviy sanʼati va madaniyatining yorqin namunasi. Shu o‘rinda "oltin qosh" yoki “tillaqoshlar” alohida noyob taqinchoqlardir:

Charmdo‘zlar – Samarqand va Buxoroning mohir hunarmandlari

O‘rta Osiyoning mohir ko‘nchilik ustalari charmdo‘zlar o‘z sanʼati va hunari bilan mashhur bo‘lib, mijozlarining ko‘zi o‘ngida noyob buyumlarni yaratishgan. Ular Samarqand va Buxoroning shovqin-suronli bozorlarida oddiy charm bo‘laklaridan haqiqiy sanʼat asari yaratishgan. Ular qanday qilib bunga erishgani haqida quyida bilib oling:

Buxoro ayollari maqomini qanday qilib bosh kiyimidan aniqlash mumkin edi?

Kaltapushak va telpak — nafaqat chiroyli, balki XIX asr oxiridagi ayollar javonining ramziy buyumlari ham sanalardi. Ushbu bosh kiyimlari orqali Buxoro shahri ayollarining boyligini aniqlash mumkin edi. Qanday qilib? Bu haqda quyida o‘qing...

Halokatdan omon qolgan yapon rassomining hayotini O‘zbekiston qanday o‘zgartirgan?

Mashhur yapon rassomi Hirayama Ikuo 1945 yildagi atom bombardimonida omon qolgan. 1959 yilda u o‘zini o‘tkir leykoz kasaliga chalinganini bilib qoladi. O‘sha kezlarda u  xitoylik rohib Syuanszanning VII asrda Buyuk Ipak yo‘li bo‘ylab qilgan sayohatidan ilhomlanib buddizm taʼlimotining ildizlariga bag‘ishlangan “Buddizmning paydo bo‘lishi” asarini yaratadi. Rassom o‘sha vaqtda bu asarini hayotidagi so‘nggi asar bo‘lishi mumkin, deb o‘ylagan... Keyin nima bo‘lgan edi?

So‘zani sehrining maʼnosi qanday?

So‘zana —to‘y uchun tayyorlanadigan zardo‘zlik bo‘lib, avvalo yangi uylanganlar to‘shagini yopish uchun mo‘ljallab tikilgan. XIX asr oxirida so‘zana yopinchiqlari devor pannolari sifatida ham ishlatila boshlandi. Lekin, har doim Markaziy Osiyo aholisi, xususan, o‘zbeklar, bu go‘zal to‘qimachilik buyumiga sehrli maʼno bergan. Qanday?

O‘rta asr Buxoro musavvirlarining miniatyuralarida hazil-mutoyiba

Buyuk adib Sa’diyning "Guliston" asarida ko‘plab yorqin va ibratli hikoyat hamda masallarni uchratish mumkin. Bu o‘z o'rnida mazkur ajoyib asar nusxalarini miniatyuralari bilan bezagan musavvirlar uchun ijod qilishga keng imkoniyat yaratgan. Muallif o‘z asarlarida itoatkorlikka da’vat etishiga qaramay, XVI asr buxorolik musavvirlardan biri qo‘lyozmani nozik yumor bilan boyitgan. Bu haqda quyida o‘qishingiz mumkin:

Lyudovik XIV saroyidagi “Meʼrojnoma”

Fransiya Milliy kutubxonasi qirollik kutubxonasi sifatida tashkil topganidan buyon boy tarixga ega. Uning rivojlanishida Markaziy Osiyo qo‘lyozmalarining to‘planishi muhim bosqich hisoblanadi va Sharq madaniyati va adabiyoti haqidagi bilimlarning kengayishiga xizmat qilib kelmoqda. XVII asrda Parijga keltirilgan mashhur “Meʼrojnoma” qo‘lyozmasi kututbxonada alohida o‘rin egallab kelmoqda. Qadimiy qo‘lyozma mushketyorlar hukmdori Lyudovik XIV qo‘liga qanday tushib qolgani haqida quyida o‘qishingiz mumkin.

Prokudin-Gorskiy Turkistonda soliq to‘plovchi bo‘lib ishlaganmi?

Rossiya imperiyasida rangli fotografiya kashshofi, Turkistonga doir yuzlab suratlar va Buxoro amirining mashhur fotosurati muallifi Prokudin-Gorskiy O‘zbekiston va butun dunyo madaniy merosiga ulkan hissa qo‘shgan. Uning asarlari AQSH Kongress kutubxonasida saqlanmoqda, ko‘rgazmalari butun dunyo bo‘ylab o‘tkaziladi. Biroq fotografiya Prokudin-Gorskiyning asosiy faoliyati bo‘lganmi yoki suratlar uning xobbisi, aslida u Turkistonda soliq to‘plovchi sifatida ishlab, pul topganmi shunga aniqlik kiritamiz.

AQSh kolleksionerlarni xursand qilgan so'zanasi

AQShdagi Bryus va Oliv Baganz kolleksiyasida saqlanayotgan XVIII asrda Buxoro amirligida yaratilgan, katta medalon va Karmon (Kermine) yozuvlari bilan bezatilgan noyob so'zanalar ularning qalbida baxt tuyg‘usini uyg‘otadi.

Vatikan kutubxonasi WOSCUni arxivlarni o‘rganishga jalb qilishni rejalashtirmoqda

Vatikan Apostol kutubxonasi bosh direktori Mauro Mantovani WOSCU bilan yaqin hamkorlik qilishni qo‘llab-quvvatladi va dunyodagi noyob kutubxonalardan biri bo‘lgan arxivlarni o‘rganish uchun WOSCU sharqshunoslarini jalb qilish imkoniyatini ko‘rib chiqishini taʼkidladi.

Olimlar ISM va WOSCUga "Muhammadning jinlar bilan shartnomasi" va Qur'on ko'ylagini o'rganishni taklif qilishdi.

Islom sivilizatsiyasi markazi (ISM) faoliyatiga bagʻishlangan WOSCU VIII Kongressida Din tarixi Davlat muzeyi direktorining ilmiy ishlar boʻyicha oʻrinbosari Yekaterina Teryukova muzey tadqiqotchisi Irina Osmanova bilan "Din tarixi muzeyi kolleksiyasida O‘zbekiston diniy eʼtiqodi va kundalik hayoti: tarix, atribut, restavratsiya” qoʻshma ilmiy-tadqiqot loyihasi boʻyicha maʼruza qildi.

Qaraqalpoq zeb-ziynatlari Rossiya etnografiya muzeyi kolleksiyasida

Rossiya etnografiya muzeyida taqdim etilgan qaraqalpoqlarning zeb-ziynatlari bu xalqning boy madaniy anʼanalarini va sanʼat mahoratini aks ettiradi. Ular orasida turli xil ayollarning ko‘krak bezaklari, sirg‘alar, uzuklar va bildorlar ajralib turadi, har biri o‘ziga xos ramziy maʼnoga ega.

Iskandar Maqduniy va Jamshid kosasi siri

Taxminan 1590-yillarda yaratilgan "Yetti donishmand" miniatyurasi o'sha davr san'atida turli madaniyatlar va an'analarning o'zaro ta'sirining qiziqarli namunasidir. Taxminlar bo'yicha unda Jamshid kosasini o‘rganuvchi turli xalqlarning donoligi va bilimi ramzi bo‘lgan yetti faylasuf qurshovida bo‘lgan Iskandar (Iskandar Maqduniy) tasvirlangan.

Ro‘yjo — oilaviy baxt sirlari

Ro‘yjo — bu faqatgina mato elementlari emas, balki yangi turmush qurganlarning hayotida muhim o‘rin tutadigan anʼanalar va madaniyat ramzidir. To‘rt chiziq paxta matosidan tikilgan, naqshlangan yostiqparda har bir detal o‘zining alohida ahamiyatiga ega bo‘lgan sanʼat asari hisoblanadi.

Xitoylik rohib yaponlarni Markaziy Osiyoni o‘rganishga ilhomlantirdi

VII asrda xitoylik rohib Syuanszan buddaviy sutralarni qidirish maqsadida Markaziy Osiyo orqali Hindistonga safar qilgan va bu haqda o‘zining "G‘arb o‘lkasiga safar" nomli safar xotiralarida yozgan. Oradan yuz yillar o‘tib, aynan shu asar XIX-XX asrlarda yapon olimlarini Markaziy Osiyoni o‘rganishga ilhomlantirgan.

O‘zbekiston milliy kutubxonasi – bir yarim asrlik yo‘l

Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston milliy kutubxonasi o‘zining 150 yildan ortiq faoliyati davomida ajoyib va murakkab taraqqiyot yo‘lini bosib o‘tdi. Ushbu davr mobaynida u turli davrlarning mashhur shaxslari tomonidan yaratilgan noyob qo‘lyozmalarni izlash va o‘rganish bilan bog‘liq bo‘lgan rivojlanish jarayonini kechirdi. Ushbu videoda biz kutubxonaning tarixi va uning taassurotli kolleksiyasi bilan tanishamiz.

Tamara Xonimning faoliyatiga kostyum qanday taʼsir ko‘rsatgan?

Tamara Xonim, mashhur o‘zbek aktrisasi va raqqosasi, o‘zbek sanʼati tarixida yorqin iz qoldirgan. Davlat tarixiy muzeyida saqlanib kelinayotgan eksponat - uning konsert kostyumi, nafaqat uning sahna obrazining bir qismi, balki O‘zbekiston madaniy merosining ramzi hamdir.

Quva - buddaviylik madaniyatining qadimiy markazi

Quva shahri chekkasida olib borilgan arxeologik qazishmalarda 7-asrga oid buddistlar ibodatxonasi qoldiqlari topildi. Bu kashfiyot Quva o'z davrining diniy hayotining muhim markaziga aylanganligini isbotlaydi.

Mikroskop ostida kitob: Kitoblarimiz qayerda nashr etiladi?

Китоб микроскоп остида: китоб нашр этиш

Таълиқ хати: «осма» ва расмий

Микроскоп остидаги китоб: Квадрат ичидаги муҳташамлик

Микроскоп остидаги китоб: Муқовалашнинг

Амирни кутиб олишда қандай мусиқа асбобидан фойдаланилган? Ёки Амир Темурнинг севимли чолғу асбоби ҳақидаги ҳақиқатлар.

Навоийнинг қанча бойлиги бор эди?

Микроскоп остидаги китоб: Китоб нимадан иборат?

XIX аср охирида Ўзбекистон қандай кўринишда бўлган? Шаҳарлар, саройлар ва урф-одатлар акс этган ноёб суратларни томоша қилишнинг ноёб имконияти пайдо бўлади

БЎЁҚЛАР ВА ЗАРВАРАҚ ҚОПЛАШ АМАЛИЁТИ

Микроскоп остидаги китоб: Коғоз

ОСИЁЧА “МОЙДОДИР” (ЮЗ-ҚЎЛ ЮВГИЧ)! КЎЗАЛАРНИ ТЎҒРИ АТАЙМИЗ!

Ибн Синонинг саломатлик сирлари

ПИЁЛА ТУБИДАГИ БАХТ ҚУШИ. УЙИНГИЗДА НОДИР БУЮМЛАР БОР-ЙЎҚЛИГИНИ АНИҚЛАНГ!

Заргарлар қимматбаҳо тақинчоқларни қандай яратишган?

Ўрта асрларда Ўзбекистондаги газламалар нархи: фақат битта парда сотиш билан бутун ер солиғини тўлаш мумкин эди!

Ўзбекистонда қадим замонлардан бери “муқаддас” сув орқали қайси касалликлар даволанган?

“Ўзбекистон маданий мероси жаҳон тўпламларида” лойиҳаси доирасида 60 жилдлик китоб-альбомлар нашр этилди

Ўзбекистонда Малайзиядаги  Ал-Бухорий фондининг бебаҳо ўзбек коллекциясига бағишланган китоб тақдимоти бўлиб ўтади

Ўзбекистонда кино санъати ривожининг асосий босқичларини очиб берувчи китоб нашр этилади

Ўзбекистонда Татаристон Республикаси музейларида ўзбек меросига бағишланган китоб тақдимоти бўлиб ўтмоқда

“Ўзбекистон маданий мероси жаҳон тўпламларида” туркумининг 35 жилди китоб-альбомлари Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академиясига топширилди

O‘zbekiston Senati Raisi Tanzila Narbayeva “O‘zbekiston madaniy merosi jahon to‘plamlarida” loyihasining kitoblarini topshirdi

50 ta albomda O’zbekiston madaniy merosi durdonalari tasvirlangan

АҚШ ва Канаданинг шахсий коллекцияларидаги Ўзбекистон маданий мероси осори-атиқалари тўғрисидаги жилд нашр этилди

Aziz Abduhakimov: "O`zbekistonning madaniy merosi jahon to`plamlarida" loyihasi noyob tashabbusdir

Temuriylar tarixi davlat muzeyida “O‘zbekiston madaniy merosi jahon to‘plamlaridaa” loyihasi doimiy ko‘rgazmasining tantanali ochilishi bo‘lib o‘tdi

Firdavs Abduxoliqov: "Yoshlarimizni ma’rifatli qilishimiz kerak"

“O‘zbekiston madaniy merosi” loyihasi katta tadbir arafasida

Маданий мерос – Ўзбекистон ва Франция ўртасидаги мулоқот кўприги

Шавкат Мирзиёевнинг давлат ташрифи арафасида Деҳли шаҳрида “Ўзбекистон-Ҳиндистон: маданиятлар мулоқоти” медиа-ивенти бўлиб ўтди

Dehlida O‘zbekiston madaniy merosiga bag‘ishlangan kitoblar taqdimoti bo‘lib o‘tdi

ЎзОАВМА Бошқаруви раиси Фирдавс Абдухолиқов “Меҳнат Шуҳрати” ордени билан тақдирланди

Peterburgning markazidagi Buxoroning ipak ikatlari

Sankt-Peterburgdagi xalqaro kongress ochilishga tayyor

Rossiya kutubxonasida Alisher Navoiy qoʻlyozmalari koʻrgazmasi boʻlib oʻtdi.

Peterburgdagi din tarixi muzeyi O‘zbekistonga bag‘ishlangan ko‘rgazmaga tayyorlamoqda

Sankt-Peterburgda "O'zbekiston madaniy merosi" kongressi qanday bo'ladi

Kongress ochilishi sharafiga Peterburg muzeyida virtual qiz raqsga tushadi

Kongress ishtirokchilari Peterburgda buxoro Amirining unikal choponini ko’radi

Kongressda “Germaniya to’plamlarida O’zbekiston madaniy merosi” taqdim etiladi

Kamola Oqilova kongres haqida: bu jahon madaniyati uchun katta voqea

ELMIRA GUL "O'ZBEKISTON MADANIY MEROSI" TURKUMIDAGI YANGI ALBOMLAR HAQIDA

Londondagi elchixonada “O`zbekiston madaniy merosi Buyuk Britaniyada" mavzuidagi xalqaro davra suhbati bo`lib o`tdi

Хорижда сақланаётган Навоийнинг ҳаётлигида ёзилган қўлёзмаларини Ўзбекистонда ҳам кўриш мумкин

“O‘zbekiston madaniy merosi” loyihasi “Yo‘l xaritasi”ni taqdim etadi

Toshkentda o‘tmishning buyuk merosiga bag‘ishlangan forum bo‘lib o‘tayapti

Rtveladze: O‘zbekistonning madaniy merosi haqida butun dunyo bilishi kerak

Toshkentda “Tamaddunlar chorrahasi: o‘tmishning buyuk merosi – maʼrifatli kelajak asosi” forumi bo‘lib o‘tadi

Rossiya kutubxonalari va muzeylariga O‘zbekiston madaniy merosi katalogi topshiriladi

“O‘zbekiston madaniy merosi” jahon olimlarini Toshkent va Samarqandda birlashtirdi

Toshkentda “O‘zbekiston madaniy merosi jahon to‘plamlarida” loyihasi taqdimoti bo‘lib o‘tdi

Poytaxtda “O‘zbekiston madaniy merosi jahon to‘plamlarida” loyihasi taqdimoti bo‘lib o‘tdi