O‘zbekistondagi Xiva xuddi kashf etilishini kutayotgan ta’sirchan madaniy yodgorliklarga to‘la muzey shahriga o‘xshaydi. Oʻrta asrlarda Buyuk Ipak yoʻlidagi muhim savdo markazi boʻlgan. Hozirgi vaqtda uning boy va saqlanib qolgan merosi shaharni O'zbekistonning eng qiziqarli zamonaviy maskanlaridan biriga aylantirmoqda. Bu yerda mamlakatimiz madaniy merosi haftaligi doirasida “Markaziy Osiyo jahon sivilizatsiyalari chorrahasida” xalqaro forumi bo‘lib o‘tdi. Olimlar birlashadilar 250 dan ortiq sharqshunoslik mutaxassislari oflayn rejimda qatnashdilar va deyarli shuncha koʻp onlayn forumga qoʻshilib, ushbu mintaqaning umumiy madaniyati va merosini qanday saqlash va targʻib qilishni muhokama qilishdi. Rossiya Fanlar akademiyasi Sharq qoʻlyozmalari instituti direktori Irina Popova “Madaniy komponent hozirda Oʻzbekiston milliy gʻoyasining bir qismiga aylanib bormoqda”, dedi. Uning tushuntirishicha, mamlakat uchinchi uyg‘onish davrini, “mamlakat bizning zamonaviy davrimizga kirishi”ni boshidan kechirmoqda va shuning uchun ham mamlakat madaniyatga katta e’tibor qaratmoqda. O‘zbekiston madaniy merosidan foydalanish imkoniyatini ta’minlash Mana besh yildan buyon sharqshunos olimlar tomonidan O‘zbekistonning nodir qo‘lyozmalari, arxeologik osori-atiqalar, dunyoning turli mamlakatlariga tarqalgan turli muzeylar, shaxsiy kolleksiyalar va kutubxonalarda saqlanayotgan noyob san’at ashyolari haqida kitoblar nashr etilmoqda. Ushbu loyiha “O‘zbekiston madaniy merosi jahon to‘plamlarida” deb nomlanadi. Uning asosiy maqsadi O‘zbekistonning beqiyos boy merosini kataloglash va birlashtirishdan iborat. Popovaning so‘zlariga ko‘ra, hozirda dunyoda boshqa shunga o‘xshash loyiha yo‘q. Boshqa davlatlar asarlarni to‘plab, kitoblar va internetda chop etishdi, lekin “O‘zbekistondek miqyosda buni hech qayerda va hech kim qilmagan”. O'tmishni kataloglash Bu yil olimlar tomonidan 15 ta yangi kitob yaratildi. Hozirgacha jami 50 jild nashr etilgan. Ular O‘zbekiston bo‘ylab kutubxonalar va ta’lim muassasalariga hamda jahon fondlariga bepul yuboriladi. Firdavs Abduxoliqov – O‘zbekiston madaniy merosini o‘rganish, asrash va targ‘ib qilish bo‘yicha Butunjahon jamiyati boshqaruvi raisi. Uning aytishicha, O‘zbekistonga bu kataloglar “yoshlar o‘z tarixini bilishi uchun yangi O‘zbekiston qurishi uchun” kerak. Shuningdek, uning fikricha, bu mamlakatda turizmni rivojlantirish va hozirda dunyo muzeylari va kolleksiyalarida saqlanayotgan o‘zbek madaniy merosini kataloglashtirishga yordam beradi”. Loyihaning yana bir yo‘nalishlaridan biri qadimiy qo‘lyozma durdonalarining faksimillarini nashr etishdir. Nashriyotchi Mueller & Schindler Jahon Jamiyatining hamkori bo'lib, faksimil shakldagi qadimiy qo'lyozmalarga yangi hayot kiritishga yordam beradi. Bu yil ular 10-asrga oid mashhur astronomik qoʻlyozma boʻlgan “Oʻzgarmas yulduzlar kitobi”ni taqdim etadilar. Uning nusxasi 15-asrda Temuriylar saltanatining hukmdori, buyuk astronom va matematik Ulugʻbek buyrugʻi bilan yaratilgan. Mueller & Schindler kompaniyasi prezidenti va egasi Sharlotta Kramerning aytishicha, bu nusxa alohida, chunki Ulug'bek hukmronligi davrida yaratilgan faqat uchta kitob bor. Ushbu qo'lyozma ilgari hech qachon faksimileda ommaviy ishlab chiqarilmagan. Asl nusxasi Fransiya Milliy kutubxonasida saqlanadi. Mutaxassislar asl nashrning barcha xususiyatlarini, uning o'lchamlarini, bosma belgilarni, qog'ozni, qo'lda yozilgan yozuvlarni va tilla qo'shimchalarini mutlaq aniqlik bilan qayta yaratdilar. Madaniy meros haftaligida O‘zbekiston mamlakat madaniyati nafaqat milliy g‘urur manbai, balki davlatlararo muloqotning muhim vositasi ekanligini ko‘rsatdi.
