WOSCU Yangiliklari

Antik davr va ilk o‘rta asr tasviriy san’atining monumental shakllari (I qism)
O‘zbekiston Davlat San’at muzeyining asl boyliklari jumlasiga uchta zal hamda muzey zaxiralarida joylashgan qadimgi va o‘rta asrlar davri san’ati asarlari kiradi.

Qadimiy O‘zbekistonda cholg‘uchilikni rivojlantirishning huduiy markazlari
Cholg‘uchilikni rivojlantirish hududiy markazlari ham tarixiy-madaniy hududlar rivoji bilan bog‘liq hisoblanadi.

Mustaqillik yillarida Davlat san’at muzeyida qanday ishlar amalga oshirildi?
Mustaqillikning ilk davrlaridan boshlab muzey fondiga ashyo va kolleksiyalarni sotib olish biroz susaydi.

XVI asrdagi Sharq miniatyuralari uslubi (davomi)
Abu Rayhon Beruniy nomli sharqshunoslik instituti qo‘lyozmalar to‘plamidagi birinchi guruhning miniatyuralarini ikkinchi guruhning miniatyuralari (Markaziy Osiyo maktabi) bilan taqqoslaganda badiiy texnologiya nuqtai nazaridan, shuningdek, maktabni ochib berishi bilan ular ko‘proq qiziqish uyg‘otadi.

XVI asrda xattotlar va miniatyurachilar nima uchun Hirotdan qochib ketishga majbur bo‘lishdi?
Hirot tarixida XVI asr fojiali voqealar bilan esda qoldi.

Shohi-Zinda majmuasidagi qadimiy maqbaralarga qanday hadislar bitilgan?
Peshtoqning chap ustuni perimetri bo‘ylab arab tilidagi yozuv qoldiqlari saqlangan.

1980 yillarda O‘zbekiston Davlat san’at muzeyi rivojiga kimlar katta hissa qo‘shdi?
1980 yillarda ham muzey fondi O‘zbekiston xalq ustalari va rassomlarining san’at durdonalari bilan to‘ldirib borildi.

Qadimda O‘zbekiston janubida musiqa paydo bo‘lishining uch asosiy yo‘nalishi
Musiqa qadimgi davrlarda badiiy ifoda vositalarining boshqa turlari – harakat, raqs, ohang, ohangdosh so‘zlar va boshqalar bilan o‘zaro bog‘liqlikdagi birligini tashkil qilgan.

Toshkent Davlat san’at muzeyi qachon yangi binoga ega bo‘ldi?
1974 yilda muzey hayotida tarixiy voqea yuz berdi. Toshkentning qoq markazida zamonaviy uslubda, barcha tarafi oynavand bo‘lgan kub shaklidagi muzeyning yangi binosi qurib bitkazildi.

XV asr Hirot miniatyuralar maktabining o‘ziga xosligi
Qosimi Anvar «Devon»i nusxasiga yopishtirilgan ikki miniatyura Hirotning badiiy ustaxonalarida XV asr oxiri – XVI asrning boshlarida shakllangan va keyinchalik rivojlangan Xuroson uslubida yaratilgan qator asarlar bilan bog‘liq.

Shohi-Zinda majmuasidagi qadimiy maqbaralardan yana biriga kim dafn etilgan?
Shohi Zinda majmuasidagi «Shimoliy hovli» maydonchasining sharq tarafida Xoja Ahmad maqbarasi yonida XIV asrga oid yana bitta maqbara saqlangan.

Xoja Ahmad maqbarasining qadimiy kirish eshigida qanday yozuvlar mavjud?
Maqbaraning kirish eshigida ham yozuvlar mavjud bo‘lgan.

“...Qazoning oliy himmatidan belgi” – Oqsaroyning yo‘qotishlarga uchragan yana bir bitigi
Siz ko‘rib turgan suratda nima yozilganini bilish tadqiqotchilarga oson kechgani yo‘q.

XVI asrdagi Sharq miniatyuralari uslubi (davomi)
Navoiyning inv. № 2197 raqamli qo‘lyozmasidagi sana, suratlardagi liboslar va o‘ziga xos konus shaklli kulohli sallalarga e’tibor beradigan bo‘lsak, bu suratlar 1660 yoki 1670-yillarga to‘g‘ri keladi.

Хoja Ahmad maqbarasidagi qabrtoshga nimalar yozilgan?
Maqbara ichida qabrtosh mavjud. Bu tosh, chamasi, navbatdagi ta’mirlardan biri paytida Tuman Oqo xonaqohidagi devorga qotirilgan.

Oqsaroy bitiklari haqida Rossiya Sharqshunoslar arxivida qanday ma'lumotlar bor?
“Ey Rabbim, ko‘ngillarni quvontirguvchi bu saroy shodlik ustiga qurilsin!” - ushbu bitik me'moriy san'atning yorqin namunasi bo‘lgan Oqsaroyning o‘rta arkacha tepasida to‘g‘ri burchakli chorcho‘bada saqlanib qolgan epigrafika qoldiqlarining bir parchasi.

XVI asrdagi Sharq miniatyuralari uslubi
Institut kolleksiyasida XVI asr miniatyuralari orasida ikkita uslub guruhining namunalari mavjud. Keling, har birini navbat bilan ko‘rib chiqamiz.

O‘zbekiston Davlat san’at muzeyidagi yaqin Sharq mamlakatlari kolleksiyasi
Ushbu davrda xalqaro aloqalar rivojlanishi munosabati bilan muzey rahbariyati Sharq mamlakatlari san’atiga alohida e’tibor qaratdi.

«Dor us-sodot»dagi Jahongir Mirzo maqbarasi kimning sharafiga tiklangan?
Qashqadaryo viloyati Shahrisabz shahrining janubi-sharqiy qismida joylashgan «Dor us-sodot» me'moriy majmuasining asosiy yodgorligi bo‘lgan Jahongir (yoki Hazrati Imom) maqbarasi Amir Temurning to‘ng‘ich o‘g‘li, taxt vorisi Jahongir Mirzo (1376 yilda vafot etgan) vafotidan keyin vujudga kelgan, deb taxmin qilinadi.

Shohi-Zinda me’moriy yodgorligidagi Xoja Ahmad maqbarasining asl matnlari
Maqbara ravoqlarida yirik suls xatida arab tilida yozuvlar bitilgan.

Xoja Ahmad maqbarasi (XIV asr)
Bu inshoot – Shohi Zinda majmuasining shimoliy tomonidagi oxirgi maqbara.

Yosh qizlar uchun mo‘ljallangan jegdelar
Amerikalik tadqiqotchi Adam Albion 1997 yilda birinchi marta Qoraqalpog‘istonning Nukus shahriga kelgan.

Amerikalik tadqiqotchi Adam Albion kolleksiyasi
Amerikalik tadqiqotchi Adam Albion 1997 yilda birinchi marta xalqaro konferensiyada ishtirok etish uchun Qoraqalpog‘istonning Nukus shahriga keldi.

Gilamlar bilan shug‘ullangan rus zobitining uyiga tashrif buyurgan bir guvohning hikoyasi
Markaziy Osiyo ikati G‘arb kolleksiyalarida jamlangan yuqori sifatli matolar bilan solishtirganda, nisbatan kechroq paydo bo‘lgan mato turi hisoblanadi.

Oqsaroy bitiklaridagi qasida keltirilgan muhim sana
Siz suratda ko‘rib turgan bitiklar Oqsaroy me'moriy obidasining g‘arbiy toq ustun bosh fasadi poydevori tepasidan boshlangan va bir mahallar yodgorlikning butun balandligiga oldingisiga parallel tarzda ko‘tarilib borgan va sharqiy toq ustun bosh fasadi poydevori tepasida nihoyasiga yetgan bitikdir.

Oqsaroyning morpech ustunida nima yozilgan?
Epigrafika va me'morchilikning yuksak namunasi bo‘lgan Oqsaroyning eshilgan yo‘g‘on arqon ko‘rinishidagi (morpech uslubi) burchak nimustuni – zanjira mozaik koshinlardan terib chiqilgan.

Tumaq qalpog'i
Amerikalik tadqiqotchi Adam Albion 1997 yilda birinchi marta xalqaro konferensiyada ishtirok etish uchun Qoraqalpog‘istonning Nukus shahriga keldi.

Sharafiddin Ali Yazdiy “Zafarnoma”sida keltirilgan “Favqulodda baland inshoot” qaysi va u qayerda?
“O‘zbekiston madaniy merosi dunyo to‘plamlarida” loyihasi tadqiqotchilarining fikricha, Qashqadaryo viloyati Shahrisabz shahrining janubi-sharqiy qismida joylashgan «Dor us-sodot» me'moriy majmuasining asosiy yodgorligi bo‘lgan Jahongir (yoki Hazrati Imom) maqbarasini Amir Temurning vorisi – Jahongir mirzo dafn etilgan joy sifatida identifikatsiyalanadigan manbalarning manbalarini aniq-raso deb tan olish kerak bo‘ladi.

Hazrati imom kim?
Tadqiqotchilar tomonidan Qashqadaryo viloyati Shahrisabz shahrining janubi-sharqiy qismida joylashgan «Dor us-sodot» me'moriy majmuasining asosiy yodgorligi bo‘lgan Jahongir (yoki Hazrati Imom) maqbarasi kimning sharafiga qurilgani haqida ikki xil taxmin ilgari suriladi.

Jannat bog‘ining ham rashkini keltiradigan qasr qayerda?
Ma'lumki, tasavvufiy she'riyatda moviy gumbazli baland imorat deya sifat berilgan Shahrisabzdagi Oqsaroy me'moriy obida ustunlarida arab tilidagi bitiklar juda ko‘p va ular ko‘pincha bir necha marta turli ustunlardan takrorlanib keladi.

"Madaniy merosimizga yangi hayot baxsh etib"
“Sevimli” telekanali “Zamon” informatsion dasturi.

Gilamlarni to‘plashga ishqiboz bo‘lgan kolleksionerlar
Markaziy Osiyo ikati G‘arb kolleksiyalarida jamlangan yuqori sifatli matolar bilan solishtirganda, nisbatan kechroq paydo bo‘lgan mato turi hisoblanadi.

Qoraqalpoq charm mahsulotlari
Qoraqalpoq charm mahsulotlaridagi naqshli bezaklar ham, bir tomondan o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lsa-da, boshqa tomondan kigiz buyumlari, gilamlar, kashtalar hamda boshqa materiallardagi naqshlarni o‘zida ko‘proq aks ettiradi.

Shiniqap nomli qoraqalpoq uy-ro‘zg‘or anjomlari
Shiniqap nomli qoraqalpoq uy-ro‘zg‘or anjomlarining original qatoriga kosalar va piyolalar uchun maxsus charmdan yasalgan g‘ilofni qo‘shish mumkin.

Mаrkaziy Osiyodagi to‘qimachilik anʼanalarining chin muxlisi, shifokor va doktor Devid Peyli kolleksiyasi
Mаrkaziy Osiyodagi to‘qimachilik anʼanalarining chin muxlisi, shifokor va doktor Devid Peyli 1976 yilda, ipak matolarni yig‘ishni boshlagan. U dunyoning deyarli barcha hududlaridan to‘rt yuzdan ortiq ipak matolar namunalarini to‘plagan.

Hindiston va Eronning «Chahor Bog‘» bog‘ gilamlari
Devid Peylining kolleksiyadagi abrli matodan tikilgan erkaklarning ustki kiyimlari ham keng formatli naqshlariga ko‘ra Buxoro uslubini eslatadi.