"Tib qonunlari"

"Tib qonunlari"

Taxminan qirqdan ortiq zamonaviy kungacha saqlanib qolgan tibbiyot asarlari orasida Ibn Sinoning buyuk asari ajralib turadi: «Kitob al-Qonun fi-t-tibb» («Tibbiyot ilmining qonuni»). Ushbu asar nafaqat tibbiyot tarixida muhim iz qoldirdi, balki turli madaniyatlarda tadqiqot va amaliyot uchun asos bo'lib xizmat qildi.

«Qonun» qadimiy Yunoniston, arab olami va Hindistonning tibbiyot bilimlarining ta'sirchan sintesi bo'lib, Ibn Sinoning o'z kashfiyotlari va kuzatishlari bilan to'ldirilgan. Ushbu asar Galen, Aristotel, Gippokrat va al-Rozi kabi buyuk mualliflarning matnlariga asoslanib, ko'p asrlar davomida tibbiyot ilmiy asosi bo'lib xizmat qilgan.

«Qonun»ning tuzilishi besh kitobdan (kitob) iborat bo'lib, har biri traktatlar (funun), doktrinlar (talim) va boblarga (fusul) bo'lingan. Birinchi kitob tibbiyotning umumiy jihatlarini qamrab olsa, ikkinchisi oddiy dori-darmonlarni o'rganishga, uchinchisi alohida organlarning patologiyalariga, to'rtinchisi umumiy kasalliklarga, beshinchisi esa dorilarning tarkibi va qabul qilish usullariga bag'ishlangan. Ushbu aniq tuzilma materialni tushunishni osonlashtiradi va «Qonun»ni talabalar va amaliyotchi shifokorlar uchun qimmatli resursga aylantiradi.

Yetti asr davomida «Qonun» islom va xristian dunyosida o'qitish va amaliyot uchun muhim qo'llanma bo'lib qoldi. Faqat amaliy va tajribaviy tibbiyot rivojlanishi bilan Avitsenna nazariy va falsafiy tibbiyotining ta'siri zaiflashishni boshladi. Biroq, zamonaviy yutuqlar ham Ibn Sinoning hissasiz bo'lmaydi. Uning asarlari tibbiyotda ilmiy yondashuv asoslarini, shu jumladan kuzatish va tajribadan foydalanishni yaratdi.

Shunday qilib, Ibn Sinoning islomiy va evropalik ilmiy fikr tarixidagi o'rni markaziy ahamiyatga ega. Uning merosi davom etmoqda va zamonaviy tibbiyot amaliyoti va ta'limiga ta'sir ko'rsatmoqda, bu esa uning tibbiyot ilmida o'ziga xos o'rnini tasdiqlaydi.

Mavzu doirasida batafsil “O‘zbekiston madaniy merosi jahon to‘plamlarida" turkumidagi “O‘zbekiston madaniy merosi Italiya to‘plamlarida” kitob-albomida (XXXII jild) tanishishingiz mumkin.

Loyihaning bosh homiysi – Eriell-Group neft xizmatlari kompaniyasi.

 

"Tib qonunlari"